Konferencję otworzył prof. Ireneusz Zbiciński – kierownik projektu, Dziekan Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej, który w swoim wystąpieniu przedstawił podstawowe zadania, cele, założenia oraz parterów. Zaprosił także wszystkich zainteresowanych do udziału w organizowanej w ramach przedsięwzięcia serii szkoleń z programu GEMS, który będzie wspomagał w optymalizacji działań i szacowaniu kosztów ochrony wód zalewu.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Łodzi Kazimierz Perek – postulował działania na rzecz zwiększenia retencji wód zbiornika i skutecznego wykorzystania zgromadzonych danych oraz diagnozy stanu ekosystemu okolic zalewu. Następnie głos zabierali przedstawiciele okolicznych samorządów m.in. Prezydent Tomaszowa Mazowieckiego Marcin Lipka, z-ca Burmistrza Sulejowa Dorota Jankowska, Burmistrz Wolborza Andrzej Jaros, Wójt Gminy Mniszków Paweł Werłos. Wskazali oni problemy związane wpływem jakości wódy w Zalewie Sulejowskim na lokalną gospodarkę czyli przede wszystkim regres w rozwoju branży turystycznej – kluczowej dla przyległych do zalewu gmin. Przedstawili także szanse i kierunki w jakich mogłyby zmierzać wspólne działania. Rozpoczęte i prognozowane inwestycje z zakresu infrastruktury sanitarnej i komunalnej, a także udrożnienie koryta Pilicy, będą także z pewnością działały korzystnie na stan zalewu. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Łodzi Piotr Maks wymieniał instytucje i projekty, które podejmowały już starania w zakresie poprawy ekosystemu wodnego zbiornika. Dostrzegł on, że projekt MONSUL może mieć potencjał zapewniający bardziej zintegrowane i wielopłaszczyznowe podejście do ochrony zasobów zbiornika.

Szczegółowy przegląd niekorzystnych dla Zalewu Sulejowskiego zjawisk omówiła Joanna Szczepańska z Wydziału Monitoringu Środowiska WIOŚ, czyli m.in. eutrofizację , uproszczenie ichtiofauny, długi czas retencji, podwyższoną temperaturę wody, toksyczne metabolity sinic, duże źródła zanieczyszczeń powierzchniowych, nielegalne zrzuty ścieków, zanieczyszczania generowane przez hodowlę zwierząt, niekontrolowane budownictwo nadbrzeżne, braki w infrastrukturze sanitarnej. Problemem pozostaje także to, że wykonywanie części specjalistycznych badań zostało ograniczone wskutek wygaśnięcia pozwolenia wodno – prawnego. Rzeki zasilające zbiornik (Pilica i Luciąża) posiadają odpowiednio III i IV klasę jakości. Przy czym to właśnie parametry biochemiczne decydują o zaniżeniu tych kategorii. Parametry fizykochemiczne udało się unormować na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat wskutek szeregu inwestycji w oczyszczalnie ścieków. Biorąc jednak pod uwagę zaostrzające się normy wspólnotowe nadal sporo jest do zrobienia. Dr Mirosław Imbierowicz z WIPOŚ PŁ zaprezentował poszczególne etapy realizacji projektu od kompletacji sprzętu, poprzez gromadzenie i zarządzanie danymi zebranymi z uruchomionej aparatury pomiarowej po tworzenie zawansowanych modeli cyfrowych. Podkreślił on, że największa wartością przedsięwzięcia będzie stworzenie uniwersalnego narzędzia do zarządzania podobnymi zbiornikami oraz informacja o stanie ekologicznym zbiornika.

Dr Magdalena Kempa przedstawiciel norweskiego partnera w projekcie czyli Norweskiego Instytutu Badań Wody (NIVA), skoncentrowała się na prezentacji dotychczasowych doświadczeń tej instytucji (m.in. przedsięwzięcia związane z monitorowaniem żeglugi morskiej, transportem osadów, badaniem hydrodynamiki) i ich potencjale w planowanych zadaniach. Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego reprezentował dr Marcin Jaskulski, który prezentował możliwości zastosowań Systemu Informacji Geograficznej GIS (ang. Geographic Information System). Prezentował także unikatową metodę obrazowania dna, rzeźby terenu i zmian jakie przez „40 lat życia sztucznego jeziora” zaszły w jego ukształtowaniu, polegającej na wykorzystaniu archiwalnych zasobów kartograficznych.

Dr Aleksandra Ziemińska - Stolarska z WIPOŚ PŁ, wskazywała na deficyt zasobów wodnych w kraju i w regionie. W województwie łódzkim mamy znaczną pod względem długości sieć wodną (ponad 3600 km) lecz jest ona złożona w większości z małych rzek, drobnych strumieni i cieków wodnych, które nie kwalifikują się do znaczącego wykorzystania gospodarczego. Dr Aleksandra Ziemińska - Stolarska prezentowała także doświadczenia WIPOŚ PŁ z projektu WATERPRAXIS, który koncentrował się na praktycznych stronach zarządzania zasobami wodnymi i przygotowaniu w tym zakresie kompleksowych planów inwestycyjnych. Omówiony został potencjał związany z wykorzystaniem obliczeniowej mechaniki płynów - CFD (ang. Computational Fluid Dynamics) oraz wpływ prędkości przepływów i rzeźby terenów na zakwity sinic w zbiorniku.

Dyskusja jaka wywiązywała się w trakcie wystąpień oraz głosy ze strony zaproszonych gości, instytucji i organizacji pozarządowych koncentrowały się na postulatach związanych z jak najskuteczniejszymi narzędziami realizacji celów projektu, zaangażowaniem oraz integracją działań wszystkich podmiotów na rzecz poprawy stanu lokalnego ekosystemu oraz propagowania pełnej, jawnej i przystępnej w formie informacji o stanie wód zalewu. Pojawiła się także sugestia aby w sposób komplementarny korzystać z funduszy wspólnotowych w nadchodzącej perspektywie - zwłaszcza jeśli chodzi o wszelką infrastrukturę związaną z ochroną zasobów wodnych.

Prof. Ireneusz Zbiciński podsumowując konferencję wyraził otwartość na wszelkie sugestie, zaoferował gotowość do pełnej współpracy i pomocy w zakresie efektywnej realizacji zadań projektu MONSUL.
 

Tekst: Adam Szymański
Foto : Jacek Szabela